Czy Polacy mieszkający za granicą wciąż spędzają Święta Bożego Narodzenia w zgodzie z polską tradycją? Ilu z nich wraca do kraju i dlaczego tak często spędzają Święta poza Polską? Czy zachodnie tradycje bardziej im odpowiadają?

Wszystko to i jeszcze więcej w badaniu przeprowadzonym przez portal TwojaEuropa.pl, który wspomagały portale polonijne w Europie. Badanie było przeprowadzone także wśród naszych czytelników.


Wybrane wnioski z badania w skrócie

Aż 54% respondentów nie planuje powrotu do kraju na Święta Bożego Narodzenia, ani na Sylwestra. Jako przyczynę pozostania na Święta w obecnym kraju zamieszkania wymieniano: większy luz, brak przedświątecznego stresu, bardziej aktywny i relaksacyjny sposób spędzania Świąt;

Prawie połowa ankietowanych wracając do Polski wybiera własny środek transportu. Zdecydowanie mniej, bo 33%, przylatuje samolotem;

Czysto zarobkowy cel wyjazdu wskazało jedynie 33,8% spośród wszystkich respondentów. U pozostałych zadecydowały czynniki poza finansowe (np. miłość, ucieczka przed komunizmem);

Polacy, którzy wyjechali z kraju w celach innych niż zarobkowe zdecydowanie rzadziej odwiedzają Polskę (tylko 48% częściej niż raz w roku). Emigranci zarobkowi odwiedzają Polskę zdecydowanie częściej (65% częściej niż raz w roku);

Aż 78% respondentów odpowiedziało, że nie należy do żadnej organizacji polonijnej; Z drugiej strony aż 75% osób bierze udział w różnych wydarzeniach świątecznych w danym kraju (np. Jarmarkach, Festynach).

Polonia a przywiązanie do rodzinnego kraju

W celu otrzymania odpowiedzi na pytanie o przywiązanie przedstawicieli Polonii do rodzinnego kraju, w badaniu zadaliśmy pytania dotyczące m.in. powodów wyjazdu, przynależności do stowarzyszeń polonijnych, czy też częstotliwości odwiedzin Polski.

Co ciekawe, większość z ankietowanych nie wskazywała chęci zwiększenia zarobków, jako głównego motywu wyjazdu Cel zarobkowy wskazało jedynie 33,8% ankietowanych. Ponad 40% respondentów zdecydowała się na wyjazd w ramach dobrowolnej decyzji, nie zdeterminowanej czynnikami czysto ekonomicznymi. Często powodem wyjazdu była również… miłość. Wielu naszych rodaków wyjechało za partnerem, małżonkiem, czy rodziną. Pozostali wskazywali na przyczyny polityczne (np. ucieczka przed komunizmem), chęć rozwoju osobistego, rozszerzanie działalności firmy na rynki zachodnie, czy też wymianę studencką.

Jak wskazuje większość ankietowanych, im dłużej mieszkają poza krajem tym rzadziej odczuwają potrzebę powrotu do Polski. Jako powód wskazują coraz większe przyzwyczajenie do nowego kraju, pracy czy rodziny. Ważne są również względy finansowe i odległościowe.

Jeżeli chodzi o częstotliwość przyjazdów do Polski, najwięcej, bo około 44% ankietowanych, odpowiada iż do rodzinnego kraju przyjeżdża raz na pół roku, a 30% tylko raz na rok. Raz w miesiącu lub częściej do kraju wracają głównie Polacy mieszkający w krajach sąsiadujących z Polską: Niemczech, czy Czechach.

Ciekawy wniosek nasuwa się, jeżeli weźmiemy pod uwagę motywy wyjazdów za granicę i częstotliwość odwiedzin rodzinnego kraju. Wśród osób, które wyemigrowały z Polski w celach zarobkowych, aż 65,3% odwiedza kraj ojczysty przynajmniej raz na pół roku. Przedstawiciele Polonii, którzy wyjechali z kraju w celach niezarobkowych, odwiedzają Polskę zdecydowanie rzadziej (tylko 48% z nich odwiedza Polskę częściej niż raz w roku).

Dlaczego Polacy nie wracają do Polski w okresie Świąt?

Wielu ankietowanych uważa iż Boże Narodzenie w Polsce to tylko wydawanie pieniędzy, gotowanie, pranie i sprzątanie, wyjazdy do rodziny, ucztowanie bez umiaru przy zbyt obficie zastawionym stole, itp. W większości krajów Europy Zachodniej Boże Narodzenie wykorzystywane jest jako czas do relaksu i odpoczynku. Jak świętują Polacy w Austrii i Szwecji? Jadą całą rodziną na narty, chodzą na spacery lub grają w gry!
Przeciwnicy polskich tradycji świątecznych wymieniali w badaniu takie argumenty przemawiające za Świętami za granicą, jak m.in.:
 
„Za granicą jest więcej luzu, nie ma tak wielkiego przywiązania do tradycji”

„Są bardziej relaksujące, bez stresu przedświątecznych zakupów i bez paniki w kuchni.”

„Mniej jedzenia, mniej potraw, nie ma siedzenia cały dzień za stołem, jest bardziej aktywnie: spacery, wspólne gry. mniej przedświątecznego stresu, bez paniki sprzątania za szafami i kilkudniowego gotowania, więcej luzu”

„Różnią się znacznie. W Polsce spędza się święta przy stole wigilijnym. W Austrii spędzamy święta w górach poza domem na wycieczce albo na nartach.”

Polskie Święta Bożego Narodzenia wciąż większości Polaków kojarzą się jednak bardzo pozytywnie:

„Atmosfery polskich Świąt B.N nie zmieni nikt ani żadna nawet najwspanialsza ideologia”

„W Polsce: - czujemy atmosferę świąt - spędzamy je w rodzinnym szerszym gronie  za granicą: - staramy się odtworzyć atmosferę świąt, którą czulibyśmy w Polsce - a to rzadko kiedy jest możliwe.”

„Atmosferą religijnej podniosłości - na Zachodzie tego już brak.”

„Nie ma porównania, inne zwyczaje, tradycje, nie ma świątecznych zapachów, bigosu pachnącego na całą okolicę, karpia..... zupełnie cos innego, brak mi Polski”

„W Polsce są ważniejsze, bardziej uroczyste, bardziej tradycyjne. Tutaj ludzie nie mają pojęcia co oznacza pojęcie "Gwiazdka", "Opłatek", "Pasterka", "12 wigilijnych potraw"”

 

(zachowano oryginalną pisownię z ankiet – przyp. red.)

Ankietowani - ilość i kraje (Holandia na 2 pozycji, dziękujemy wszystkim naszym czytelnikom, którzy odpowiedzieli na apel wzięcia udziału w ankiecie)

Zarówno wśród zwolenników polskich tradycji świątecznych, jak również wśród przeciwników wyraźnie widać trzy podstawowe wyróżniki polskich Świąt Bożego narodzenia: Atmosfera, Rodzina i Tradycja. Chociaż Święta w wielu krajach stały się już typowo komercyjne, to dla wielu Polaków tradycja polskiego Bożego Narodzenia jest wciąż bardzo ważna. 53% respondentów zauważa zdecydowaną różnicę w obchodach Świąt w Polsce i za granicą twierdząc, iż zachód Europy odznacza się dużo większą komercjalizacją Świąt lub praktycznie nie są one obchodzone (np. w Holandii).

Najczęściej święta w Polsce kojarzą się respondentom z rodziną, przyjaciółmi, specyficzną atmosferą i tradycyjnymi potrawami świątecznymi, których brak za granicą. 47% ankietowanych nie widzi różnicy w obchodach Świąt Bożego Narodzenia biorąc pod uwagę miejsce pobytu. Często również polskie tradycje uważane są za przesadne przez co świąteczny czas przestaje być czasem odpoczynku. Zarówno jednym, jak i drugim można przyznać po części rację. Jednak wniosek ze wszystkich opinii jest jeden: Polonia wciąż dużo bardziej kojarzy polskie Święta z tradycją niż z komercją.

A co z tradycyjną polską kuchnią?

Mimo, że wielu naszych rodaków nie wraca do kraju w tym okresie, to na pytanie czy przygotowują tradycyjne potrawy świąteczne, respondenci w większości odpowiedzieli twierdząco. Prawie 45% ankietowanych przygotowuje tradycyjne polskie potrawy, łącząc je jednak z kuchnią kraju, w którym mieszka i wykorzystując lokalne produkty. Stosowanie wyłącznie produktów sprowadzanych z Polski deklaruje 13% badanych. Jedynie 10,5% ankietowanych twierdzi, iż całkowicie dostosowuje kuchnię do zwyczajów panujących za granicą.

Autorzy raportu:
Patrycja Pożycka
redaktor portalu TwojaEuropa.pl
Łukasz Matuszewski
wydawca portalu TwojaEuropa.pl


Całość raportu na TwojaEuropa.pl