Stawki podatkowe w Holandii wydają się na pierwszy rzut oka bardzo wysokie, ale w skomplikowanym niderlandzkim systemie fiskalnym pełno jest ulg, pozwalających je obniżyć.
Nie zmienia to faktu, że w Holandii podatki płacić trzeba i fiskus, szczególnie w przypadku osób lepiej zarabiających, zabiera znaczną część dochodów. Dostajemy jednak coś w zamian: porządne drogi, w miarę sprawnie funkcjonujące urzędy, dobre szkoły i służbę zdrowia na przyzwoitym poziomie.

Ile nas to właściwie kosztuje?
Podatki, płacone w Holandii przez osoby fizyczne, dzielą się na trzy kategorie, nazywane:
box 1, box 2 i box 3.

Najważniejsza kategoria to ta pierwsza, box 1. Dotyczy ona dochodów „z pracy i mieszkania”. Kategoria druga wiąże się z dochodami z udziałów w spółkach, natomiast kategoria trzecia, box 3, dotyczy dochodów z oszczędności.

W każdej kategorii obowiązuje inna stawka podatkowa, a stawki te co roku mogą ulec zmianie.

Ponieważ większość z nas nie posiada pewnie udziałów w holenderskich spółkach ani dziesiątek tysięcy euro oszczędności, skupmy się na głównej kategorii podatkowej, podatku od dochodów z pracy i mieszkania (box 1). Podatek ten dotyczy m.in.: pensji (het belastbare loon), dochodów z przedsiębiorstwa, np. popularnych w Holandii jednoosobowych firm „zzp” (winst uit onderneming), dochodów z wynajmu osobom trzecim mieszkania (inkomsten uit eigen woning), „dochodów” w postaci alimentów i zasiłków, a także dochodów, które osiągamy nie w ramach pensji, ale jako tzw. freelancerzy (wolni strzelcy, działający na zasadzie umów nazywanych w Polsce umowami o dzieło), czy dochodów np. z tytułu praw autorskich.

Mówiąc prościej, box 1 dotyczy wszystkich standardowych dochodów, czerpanych z pracy – na etat, na umowę czasową, jako wolny strzelec – oraz z ewentualnych dochodów czerpanych z wynajmu mieszkania czy otrzymywanych zasiłków (wymagających opodatkowania).

Jaką część tych dochodów zabierze nam państwo?
Teoretycznie dużą.

W Holandii stosuje się progresywną skalę podatkową, co oznacza, że im wyższy dochód, tym wyższą stawką podatkową jest on obłożony. Dodatkowo istnieje rozróżnienie wiekowe: podatnicy w wieku do 65,5 lat (tyle wynosi w 2016 r. wiek emerytalny, który co roku idzie nieco w górę) płacą wyższe podatki niż seniorzy w wieku od 65,5 lat i więcej. Wiąże się to z tym, że duża część kwoty potrącanej z podatku przeznaczona jest w przypadku osób młodszych niż 65,5 lat na ubezpieczenia społeczne. W przypadku osób starszych, które już całe życie ubezpieczenia takie opłacały (przynajmniej w założeniu…), państwo jest łaskawsze i nie potrąca aż tak wysokich składek. Ale po kolei.

Poniżej pokazujemy stawki podatkowe i na ubezpieczenia społeczne (box 1) obowiązujące w 2016 i 2017 roku (dane ze strony urzędu podatkowego Belastingdienst)

Stawki podatku dochodowego w Holandii w 2017 r.

Osoby do 65 roku życia:

Dochody brutto: 

 €0 – €19.981                            36,55%

  2          €19.982 – €33.790                    40,80%

  3          €33.791 – €67.071                    40,80%

  4          €67.072 i więcej                        52,00%

Stawki podatku dochodowego w Holandii w 2016 r.

Osoby do 65 roku życia:

Dochody brutto: 

do 19.922 € - 36,55%

od 19.923 € do 33.715 € - 40,40%

od 33.716 € do 66.421 € - 40,40%

Powyżej 66.422 € - 52%

Holenderski system podatkowy pełen jest ulg i różnorakich odliczeń pozwalających znacznie zmniejszyć realny podatek, lądujący ostatecznie w kieszeni Belastingdienst.

Na przykład dzięki odliczeniu „inkomensafhankelijke arbeidskorting”, przysługującemu na wszystkie dochody z pracy, podatek od dochodów z przedziału 9.147 – 19.758 euro rocznie (dane z 2016 r.) jest aż o ponad 27 % niższy niż wynikałoby to z powyższej tabeli! Także „algemene heffingskorting”, przysługujący praktycznie każdemu mieszkającemu w Holandii, pozwala znacznie obniżyć podatki, głównie osobom słabiej zarabiającym.

Zważywszy na ograniczoną ilość miejsca, skomplikowanie niderlandzkiego systemu podatkowego oraz fakt, że trudno w jednym tekście uwzględnić wszystkie możliwe osobiste sytuacje poszczególnych podatników/czytelników, kwestię pozostałych ulg i odliczeń zostawmy na boku. Rozliczając swój podatek dochodowy najlepiej zlecić to profesjonalnej firmie, poradzić się księgowego, albo – jeśli wierzymy we własne siły – rozliczyć się samemu za pomocą programu komputerowego holenderskiego urzędu podatkowego Belastingdienst.

Oczywiście dobra znajomość niderlandzkiego oraz jako takie pojęcie o księgowości i podatkach w ogóle jest wówczas jak znalazł.

Skompilowanie systemu podatkowego nie jest jednak jedynie holenderską specjalnością. Każdy, kto kiedyś zmagał się kiedykolwiek z grubymi książeczkami PIT w Polsce, wie o czym mowa. W Polsce także znajomość prawa podatkowego i wiedza o ulgach i lukach w systemie przynieść może tysiące złotych oszczędności. Istnieje wszakże jedna kluczowa różnica pomiędzy polskim a niderlandzkim systemem podatkowym. „Gołe” stawki podatku dochodowego od osób fizycznych są w Polsce niższe.

Wystarczy rzucić okiem na na te liczby:

Skala podatkowa PIT w Polsce w 2015 r.

Dochody: 

0-3.091 zł - 0%

3.092-85.528 zł - 18%

85.529 i więcej 32%

Zdecydowana większość Polaków płaci zatem 18 % podatek dochodowy. Natomiast w przypadku Holendrów jest to co najmniej 36,55 procent. To wyraźna różnica. W owych 36,55 % czy 40,40 % podatku uwzględniono jednak również trzy podstawowe, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne w Holandii (i nie uwzględniono wspomnianych już ulg, przysługujących większości podatnikom). Widać to dobrze poniżej. Całkowite stawki podatku „rozbito” tutaj na dwa elementy: faktyczną stawkę podatku dochodowego plus stawkę ubezpieczenia społecznego (premie volksverzekeringen).
(Oprócz tego na naszym „pasku wypłat” znajdziemy też składki, opłacane bezpośrednio przez naszego pracodawcę, np. od bezrobocia czy rentową oraz składkę obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego – ale to już inna historia)

Stawki podatku dochodowego w 2016 (box 1) dla osób w wieku do 65,5 lat, w przypadku dochodów do 33.715 euro brutto rocznie większość potrąceń z pensji to składki na ubezpieczenia społeczne, a nie „czysty” podatek dochodowy.

Osoby do 65 roku życia:

Dochody: 

do 19.922 € - Stawka podatkowa 8,40%, ubezpieczenie społeczne 28,15% , całkowity podatek 36,55%, w sumie zapłacony podatek w tym przedziale 7,281 euro

od 19.923 € do 33.715 € - Stawka podatkowa 12,25%, ubezpieczenie społeczne 28,15% , całkowity podatek 40,40%, w sumie zapłacony podatek w tym przedziale 12.853 euro

od 33.716 € do 66.421 € - Stawka podatkowa 12,25%, całkowity podatek 40,40%, w sumie zapłacony podatek w tym przedziale 26.066 euro

Powyżej 66.422 € - Stawka podatkowa 52%, całkowity podatek 52%

Przy tej okazji wyjaśnia się też tajemnica dziwactwa, jakim jest to, że druga i trzecia stawka podatkowa wynoszą tyle samo, czyli 40,40 %. Stawka jest faktycznie ta sama, ale w przypadku dochodów do 33.715 euro lwią część (28,15 %) stanowią składki na ubezpieczenia społeczne.

Jeśli chodzi o dochody powyżej 33.715 euro, składek tych się już nie potrąca i całe 40,40 % to wyłącznie podatek dochodowy. Oznacza to zupełnie inny sposób księgowania podatków w tych dwóch progach i na przykład różnice, jeśli chodzi o możliwości zwrotu części zapłaconych kwot w ramach ulg.
W Holandii warto być seniorem – staruszkowie obarczeni są tu dużo mniejszymi składkami na ubezpieczenia społeczne, a co za tym idzie w przypadku dochodów do 33.715 euro brutto rocznie potrącenia są dużo niższe (ponieważ potrąca się tylko podatek). Dobrze to widać w pierwszej tabelce.
Jak widać, podatki dochodowe w Holandii są wysokie. W dużej mierze z powodu wysokich stawek obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Teoretycznie aż 28,15 % wszystkich naszych dochodów do kwoty 33.715 euro rocznie pożeranych jest przez składki na owe ubezpieczenia.

Tabelki, stawki i progi to jednak wyłącznie czysta teoria. Realna stawka podatkowa uzależniona jest od osobistej sytuacji oraz tego, z jakich ulg dany podatnik może skorzystać. Jeśli ktoś zarabia np. jedynie 1524,60 euro miesięcznie (płaca minimalna od 1 stycznia 2016 roku), to według szacunków loonwijzer.nl/home/salaris/brutonetto po uwzględnieniu różnorakich ulg, przysługujących teoretycznie prawie każdemu (wspomnieliśmy już o nich w początkowej części tekstu), na podatki i składki na ubezpieczenia społeczne pójdzie jedynie 145,25 euro miesięcznie (tylko 9,5 % całości dochodów!).

W przypadku dochodów wysokich, np. 5000 euro brutto miesięcznie, wygląda to już zupełnie inaczej: według hloonwijzer.nl/home/salaris/brutonetto podatki i składki na ubezpieczenia społeczne pochłoną już miesięcznie aż 1750 euro, czyli około 35 % całości dochodu.

Holenderski system podatków dochodowych jest więc w rzeczywistości o wiele bardziej progresywny niż by się to na pierwszy rzut oka wydawało. A najsłabiej zarabiający wcale nie płacą aż tak wysokich podatków jakby to wynikało z zamieszczonych w tym tekście tabelek.