W Lęborku (na Pomorzu) dn. 7.10.2017 roku uroczyście odsłonięto pomnik
generała brygady Stanisława Sosabowskiego - legendarnego dowódcy 1
Samodzielnej Brygady Spadochronowej walczącej w Operacji Market Garden pod
Arnhem, o wolność Holandii.

Pierwszy taki pomnik - zbudowany przez harcerzy

To pierwszy taki pomnik - postawiony przez drużynę harcerską swojemu
patronowi – przedsięwzięcie jest w całości społeczne i zrealizowane
siłami pasjonatów – młodzieży i instruktorów z 7 Harcerskiej Drużyny
Czerwonych Beretów im. Gen. St. Sosabowskiego w Lęborku, która od 35 lat,
jako jedno z pierwszych w Polsce środowisk, podjęła i pielęgnuje pamięć
o dziele swego bohatera i jego dzielnych żołnierzy – spadochroniarzy 1
Samodzielnej Brygady Spadochronowej oraz żołnierzy Cichociemnych,
zrzucanych ze spadochronem nad okupowaną Polską.

Jeszcze w latach 80-tych XX w. lęborscy harcerze spotykali się ze spadochroniarzami – weteranami,
m.in. na warszawskich Powązkach, poznawali historię i poszukiwali wszelkich
informacji o bohaterstwie swego patrona oraz o będących dla nich wzorem do
naśladowania cechach charakteru Generała. Żywe wspomnienia o wybitnym
dowódcy i prawym człowieku, wyryte w sercach Jego dzielnych żołnierzy,
stały się dla harcerzy wielką, pasjonującą przygodą i inspiracją na
całe dalsze życie. Budowa pomnika stała się więc naturalną
konsekwencją wieloletniej systematycznej pracy na rzecz upamiętnienia
fascynującej postaci Sosabowskiego.

Honor Generała przywracany po latach

W ramach Lęborskich Dni Pamięci o gen. St. Sosabowskim, poprzedzających
odsłonięcie pomnika tego wybitnego dowódcy, zorganizowano wiele imprez
towarzyszących, m.in. około 1000 uczniów lęborskich szkół obejrzało
film pt. „Honor Generała”. Odbyło się też spotkanie autorskie z
reżyserką tego wzruszającego i pięknego dokumentu, Joanną Pieciukiewicz
(obecnie film można obejrzeć też w Internecie - dzięki uprzejmości TVP
- na VOD). Paweł Kudzia - dziennikarz, korespondent wojenny i pasjonat
historii wygłosił wykład o 1 SBS i marzeniu żołnierzy tej formacji, by
"najkrótszą drogą", tj. poprzez desant powietrzny, trafić do Polski, by
walczyć o wolność okupowanej Ojczyzny. Krzysztof Siwka, instruktor
harcerski i pracownik Muzeum w Lęborku (oraz inicjator budowy pomnika) w
Bibliotece Miejskiej w Lęborku przedstawił otwartą prelekcję na temat
„Historia generała Stanisława Sosabowskiego”.
W Muzeum w Lęborku przez cały październik trwa wystawa poświęcona
dziełu gen. Sosabowskiego i jego bohaterskich żołnierzy, w ramach której
zgromadzono unikatowe zbiory, użyczone z Muzeum Wojska Polskiego w
Warszawie, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, a także z prywatnych
zbiorów Jacka Dziedzieli oraz Dariusza Krakowiaka - pasjonatów historii
1SBS i żołnierzy Cichociemnych.
Harcerze z 7HDCzB rozdawali mieszkańcom Lęborka ulotki informujące o
dokonaniach Generała, a mieszkańcom ulicy St. Sosabowskiego - także
osobiste zaproszenia na uroczyste odsłonięcie pomnika, bowiem w 2007 roku -
na wniosek harcerzy - Rada Miejska w Lęborku podjęła uchwałę o nadaniu
nowej drodze nazwy: ulica gen. Stanisława Sosabowskiego.
Liczne atrakcje, zwłaszcza dla dzieci i młodzieży oraz osób
interesujących się militariami i historią, zaoferował też Piknik
Militarno-Historyczny zorganizowany w dniu odsłonięcia pomnika na Placu
Pokoju, a więc w centrum Lęborka. Można było tu obejrzeć pokazy sprzętu
i specjalistycznego wyposażenia służb mundurowych, zabytkowe pojazdy
wojskowe, broń, umundurowanie, pośpiewać z zespołami wojskowymi i
harcerskimi, zjeść grochówkę z kotła i pieczone ziemniaczki, a dzieciom
rozdawano watę cukrową. Zorganizowano również szereg gier i zabaw
terenowych.
Przygotowano też wystawę fotograficzną pn. „Generał Sosabowski patronem
harcerskich drużyn” – bowiem w całej Polsce powstało wiele drużyn
noszących imię Generała, 1SBS czy też Cichociemnych – środowiska te
się ze sobą przyjaźnią, dzielą wiedzą o dzielnych spadochroniarzach i
spotykają, m.in. na organizowanej od prawie 30 lat przez 7HDCzB z Lęborka -
dla upamiętnienia kolejnych rocznic bitwy pod Arnhem - Ogólnopolskiej
Jesiennej Grze Polowej, na którą przyjeżdżają harcerze i grupy
rekonstrukcyjne z całej Polski. W dn. 6-8 października 2017 roku
uczestniczyło w niej około 200 osób.

W 50-tą rocznicę śmierci Generała…

W dn. 25 września 2017 roku, w 50 rocznicę śmierci gen. Sosabowskiego,
wmurowano w cokół pomnika urnę z ziemią pobraną z pól bitewnych
warszawskiego Grochowa oraz Arnhem, na których walczył ze swoimi
żołnierzami, ziemią z grobu rodziny Sosabowskich na warszawskim wojskowym
cmentarzu Powązki, jak też z b. cmentarza (obecnie Memorialnyj Park), na
którym pochowano Jego Rodziców, w Iwano-Frankiwsku na Ukrainie (dawniej
Stanisławów – miejsce narodzin Generała). Ziemia z pól bitewnych
została podarowana harcerzom 7HDCzB jeszcze w latach 80-tych XX w. przez
weteranów z 1SBS, zaś ziemię z dawnego Stanisławowa sprowadzono w lipcu
2017 roku dzięki pomocy Rajmunda Piżanowskiego, Redaktora Naczelnego
portalu WWW.stanislawow.net – została ona pobrana przez Irenę i Witalija
Czaszczinów z Towarzystwa Kultury Polskiej i poświęcona przez ks.
Władysława Iwaszczaka, Proboszcza Parafii Rzymsko-Katolickiej pw. Chrystusa
Króla w Iwano-Frankiwsku.

Wrzosy i tulipany

Autorem pomnika gen. Sosabowskiego jest artysta rzeźbiarz Dr Hab. Tomasz
Sobisz – profesor ASP w Gdańsku – z pochodzenia lęborczanin,
przyjaciel harcerzy. Wokół pomnika posadzono biało-czerwone wrzosy,
tworząc z roślin kształt czaszy spadochronu – żołnierzom 1SBS
kojarzące się ze szkockimi wrzosowiskami, na których lądowali w czasie
szkolenia spadochronowego w Szkocji. Podczas uroczystej ceremonii
odsłonięcia pomnika Holenderka, Ilse van den Dobbelsteen, wygłosiła w
języku polskim serdeczne przemówienie oraz posadziła cebulki tulipanów o
nazwie Generał Stanisław Sosabowski – pięknej czerwono-pomarańczowej
odmiany wyhodowanej, jako wyraz miłości i szacunku Holendrów dla wybitnego
polskiego dowódcy i Jego walecznych żołnierzy, przez holenderskiego
hodowcę, Jana Lightharta z Den Helder w Holandii Północnej – podarował
je Arno Baltussen – Konsul Honorowy Polski w Holandii i jednocześnie –
przedstawiciel Towarzystwa Driel-Polen. Organizacja ta kontynuuje dzieło
Cory Baltussen – dzielnej sanitariuszki niosącej pomoc rannym
spadochroniarzom, zaś przez całe swe powojenne życie niestrudzenie
dbającej o dobrą pamięć o Polakach, którzy oddali swe młode życie za
wolność Holandii.
Odsłonięcie pomnika poprzedziła msza święta w Diecezjalnym Sanktuarium
Św. Jakuba Apostoła w Lęborku. Z kościoła uczestnicy uroczystości,
prowadzeni przez Orkiestrę Reprezentacyjną Marynarki Wojennej oraz
kompanię honorową 1 Lęborskiego Batalionu Zmechanizowanego, a także
liczne poczty sztandarowe, przeszli ulicami miasta - w orszaku liczącym
kilkaset osób - na miejsce posadowienia cokołu z popiersiem Generała –
do skweru przy ul. Armii Krajowej 16, obok Biblioteki Miejskiej w Lęborku.
Wśród licznych znamienitych gości, w uroczystościach wzięli udział
m.in. Dorota Sosabowska – wdowa po wnuku Generała - Stanie Sosabowskim,
która przyjechała specjalnie z Portugalii, a także starszy strzelec Alfons
Trocki, jeden z ostatnich żyjących jeszcze żołnierzy Generała,
mieszkający w Rumi k. Gdyni.
Przy pomniku odśpiewano Hymn Spadochroniarzy 1 Samodzielnej Brygady
Spadochronowej w aranżacji i wykonaniu Piotra Sadkowskiego i Sylwestra
Kustusza.

Znak Pikującego Orła

W trakcie uroczystości, na podstawie decyzji Kapituły Harcerskiego Znaku
Spadochronowego, 96-letni weteran 1SBS wręczył prestiżowe odznaki z
wizerunkiem orła pikującego do walki (według projektu artysty plastyka
Mariana Walentynowicza), wykonane z oksydowanego metalu i uzupełnione
harcerską lilijką umieszczoną w szponach orła, na odwrocie których
znajduje się napis „Tobie Ojczyzno” oraz indywidualny numer ewidencyjny
nadanego znaku. Odznaki te nadawane są dożywotnio i symbolizują
przynależność do elitarnego grona harcerzy-spadochroniarzy, Alfons Trocki
wręczył je druhnom i druhom: Marcie Kamrowskiej, Aleksandrze Wiktorowicz,
Joannie Karczewskiej, Przemysławowi Sawoniukowi, Jakubowi Królowi,
Jędrzejowi Namiotko, Marcinowi Namiotko. Harcerski Znak Spadochronowy
wzorowany jest na znaku spadochronowym polskich sił zbrojnych na Zachodzie,
który 20 czerwca 1941 roku Wódz Naczelny WP, gen. Władysław Sikorski,
ustanowił jako element wyróżniający nowy rodzaj wojsk polskich, tj.
powietrzno-desantowych, podczas tworzenia 1 Samodzielnej Brygady
Spadochronowej. Harcerski Znak Spadochronowy jest odznaką wyszkolenia
spadochronowego członków Związku Harcerstwa Polskiego – jest
uhonorowaniem wiedzy i umiejętności technicznych harcerskich skoczków
spadochronowych, którzy przeszli bardzo trudne, specjalistyczne szkolenie i
wykonali co najmniej trzy skoki spadochronowe, ale ma też inspirować ich do
pogłębiania wiedzy o historii i tradycjach polskiego spadochroniarstwa oraz
prezentowania w życiu postawy zgodnej z etosem elitarnego grona, do którego
zostali przyjęci.

Budowanie pomnika

Starania harcerzy na rzecz upamiętnienia pomnikiem ich bohatera życzliwie
poparli lęborscy samorządowcy. Rada Miasta jednomyślnie podjęła
uchwałę w tej sprawie, a władze samorządowe Miasta Lęborka, z
Burmistrzem Witoldem Namyślakiem na czele, wsparły działania
organizacyjne.

Społeczny Komitet Budowy Pomnika Gen. St. Sosabowskiego w
Lęborku, który powstał w 21 czerwca 2016 roku i w ciągu kilkunastu
miesięcy, pod kierunkiem jego Przewodniczącego – hm. Konrada Chmiela -
sprawnie doprowadził do uroczystego odsłonięcia popiersia Generała.

Zebrał dotąd ponad 45 tys. złotych. Są to pieniądze uzyskane w ramach
zbiórki publicznej od ludzi, którym bliska jest pamięć o wybitnym
Generale - wpłaty pochodzą z ponad sześćdziesięciu miejscowości z
Polski, Niemiec, Holandii i Anglii.

Darczyńcy otrzymują specjalnie
wydrukowane ozdobne cegiełki z hologramami.
Szczegółową relację z prac Komitetu, w tym na bieżąco aktualizowaną
listę Darczyńców, można znaleźć pod adresem
http://7hdczb-lebork.pl/pomnik/ - chociaż pomnik już cieszy lęborskich
harcerzy i mieszkańców miasta, to prace Komitetu nadal trwają, bowiem
trzeba jeszcze dokończyć wiele kwestii organizacyjnych.

Na koniec Komitet
zamierza również opublikować szczegółowy preliminarz poczynionych
wydatków, by każdy, kto poparł ten projekt, wiedział, jak konkretnie
zostały spożytkowane środki zebrane na ten cel.

informacja nadesłana przez organizatorów