Kanon Amsterdamu...

...czyli co każdy mieszkaniec Amsterdamu powinien o swym mieście wiedzieć

- Amsterdam był zawsze miastem kolejnych fal imigrantów. Amsterdam jest równocześnie maszyną emancypacji. To miejsce, do którego ludzie przybywają, by zbudować lepsze życie, sobie i swym dzieciom – mówił profesor Piet de Rooy, prezentując w 2008 roku “Kanon Amsterdamu”.

Specjalna komisja wybitnych historyków przez kilka miesięcy zastanawiała się nad odpowiedzią na pytanie: które wydarzenia i zjawiska były najważniejsze w historii Amsterdamu? Co uczyniło z Amsterdamu owe niezwykłe miasto, jakim dziś jest? I co każdy mieszkaniec Amsterdamu powinien o nim wiedzieć?

Tym sposobem powstał “Kanon Amsterdamu” – zbiór 50 najważniejszych zdarzeń w dziejach holenderskiej stolicy. Ale “Canon van Amsterdam” nie jest wcale nudnym wyliczeniem suchych dat i nic nie mówiących wydarzeń. W tej szerokiej historycznej panoramie miasta znalazło się miejsce i dla Pałacu Królewskiego, i dla dzielnicy rozpusty de Wallen; i dla futbolowego geniusza Cruijffa i dla brutalnie zamordowanego Theo van Gogha; i dla wielkiego pożaru z 1421 roku i dla wizyty księcia Willema-Alexandra na Dappermarkcie w 2001 roku.

Uwzględniono w nim zarówno historię przepięknego siedemnastowiecznego centrum (Grachtengordel), jak i budowę takich dzielnic jak De Pijp, Amsterdam-Zuid czy Bijlmermeer. Dowiemy się dzięki niemu, jak zarabiano w Amsterdamie na handlu niewolnikami i o czym Ciocia Leen śpiewała pół wieku temu w dzielnicy Joordan. Zrozumiemy, co pomnik malutkiego chłopca na Spui łaczy z anarchistami, a co piętnastowiecznych amsterdamskich kupców z naszym polskim Gdańskiem. Przeczytamy również o tym, jak otwarta w 1927 roku ciasna kawiarenka ’t Mandje uczyniła kilka dekad później z Amsterdamu jedno z ulubionych miast gejów i lesbijek, oraz poznamy najstarszy na starym kontynencie ogród zoologiczny – Artis.

Słowem, Kanon Amsterdamu pokaże nam nie tylko historię miasta, ale także jego charakter i cechy szczególne. W kolejnych dwóch częściach cyklu umieścimy ową listę 50 tematów i zdarzeń, które komisja prof. de Rooya uznała za najważniejsze w dziejach holenderskiej stolicy. W następnych odcinkach przyjrzymy się zaś każdemu z tych haseł dokładniej, tworząc swoistą “małą encyklopedię Amsterdamu” – pełną informacji ważnych nie tylko dla samych mieszkańców miasta nad rzeką Amstel, ale i dla każdego, kto w Holandii mieszka lub się nią interesuje.

Szymon Baterko